Protekle dvije godine, vlasti u Crnoj Gori su zabilježile porast sajber-napada, uglavnom usmjerenih na državne institucije i medijske kuće. Uoči predsjedničkih izbora koji se održavaju 15. aprila, najnovija članica NATO-a i njenih 650.000 stanovnika se pripremaju za još jedan mogući talas hakerskog napada, piše dopisnik Radija Slobodna Evropa Alan Krozbi (Alan Crozby), a prenosi RTCG.
Crna Gora i druge zemlje na Balkanu strahuju od miješanja Moskve u okviru jačanja ruske spoljne politike. Zvaničnici u Podgorici smatraju da je njihova zemlja posebno ranjiva, jer će pobjednik predsjedničkih izbora vjerovatno usmjeriti Crnu Goru na što brže pristupanje EU, što je potez kome se Kremlj stalno protivi.
Evropska unija je nedavno izradila novu strategiju širenja koja predviđa da će se Crna Gora pridružiti Uniji do 2025. godine.
“Mi radimo sve kako bismo bili spremni najbolje što možemo”, rekla je Milica Janković, direktor Direkcije za elektronsku administraciju i informacionu bezbjednost u Ministarstvu državne uprave, za RSE.
“Mi sistematski organizujemo prevenciju i praćenje, i pokušaćemo da prepoznamo napade i predvidimo ih prije nego što se pojave.”
Povećanje broja sajber-napada, koje su analitičari povezali sa Rusijom, poklopio se sa završnom fazom pregovorima o članstvu u NATO-u krajem 2016. godine.
Janković navodi da su u 2017.oj godini imali 700 sajber napada, što je povećanje od 20 puta u odnosu na prethodne godine.
Crnogorski lideri takođe kažu da je Moskva pokušala da se umiješa na opštim izborima 2016. godine. Te optužbe su ruski zvaničnici negirali. U skladu sa tim, vlasti i vladajuće stranke tvrde i da je Rusija sponzorisala pokušaj državnog udara na dan izbora.
“Napadi sa političkom pozadinom najčešće se javljaju u organizaciji država, a zlonamjerni programi distribuirani u službi država predstavljaju najmasovniju oružje koje države koriste u ostvarivanju svojih političkih ciljeva”, kaže Adis Balota, dekan Fakulteta informacionih tehnologija na Mediteranskom univerzitetu u Podgorici.
“Crna Gora je meta prije svakog izbornog ciklusa ili promjena, i ne samo Crna Gora, već i region – Makedonija, Srbija i Bosna i Hercegovina. Aktivnost takvih napada ili pokušaja napada na određenu državnu infrastrukturu uvijek se povećava,” dodao je Balota.
Crnogorska vlada nije zvanično imenovala napade iz ruskih izvora.
Međutim, IT firme za bezbjednost poput FirstEye i Trend Micro kažu da su vidjeli dokaze koji su vezali mnoge od njih za APT28, rusku hakersku grupu koja je poznata i kao Fancy Bear i pola tuceta drugih nadimaka, koji su povezani sa američkim obavještajnim službama i privatnim analitičarima za sajber-bezbjednost koji rade za rusku vojnu obavještajnu službu, GRU.
Fancy Bear je grupa koja je optužena za pokušaj sajber napada i miješanje u ishod izbora u NATO-u, Bijeloj kući i možda nekoliko njemačkih vladinih institucija.
Agencija za sigurnost mreže i informisanje Evropske unije (ENISA) je saopštila da je crnogorska infrastruktura bila na meti ove grupe.
“Rusija će vjerovatno nastaviti da koristi sajberske mogućnosti kako bi potkopala glatku integraciju Crne Gore u Alijansu “, rekao je Toni Cole, potpredsednik i glavni tehničar za globalnu vladu FireEie.