Crna Gora nema bijelu kugu na nivou cijele države, ali je u pojedinim gradovima i regionima već prisutna.
,,U deset od 11 opština na sjeveru imamo bijelu kugu”, kazao je za Portal Analitiku dr Miroslav Doderović, profesor Filozofskog fakulteta u Nikšiću.
Kako dodaje, Crna Gora i Kosovo još bilježe pozitivne stope i mi smo najbolje prošli u toj demogragfskoj tranziciji, bolje nego Hrvatska ili Srbija, koja godišnje gubi po cijeli jedan grad. Ipak, kako upozorava, bitno da se donese ozbiljna Strategija demografske rehabilitacije, jer je recimo Irska, čija iskustva treba koristiti, uspjela da potpuno preokrene trendove iz negativnih ka pozitivnim.
Da li Crnoj Gori prijeti bijela kuga, profesor Doderović objašnjava:
,,Podatke prati Monstat po evropskoj metodologiji i oni su dosta pouzdani. Na osnovu tih podataka, mi nemamo bijelu kugu na nivou države, ali u bliskoj budućnosti, ćemo je imati. Ona je u pojedinim gradovima i regionamima već prisutna, tako da kada govorimo o fenomenu bijele kuge treba razdvojiti nivo države, regiona i opština. U deset od 11 opština na sjeveru imamo bijelu kugu.”
Podaci pokazuju, iz godine u godinu, da je sve manje mlađih stanovnika i da ukupno stanovništvo značajno stari. A više faktora na to utiče.
,,Crna Gora nije zabilježila neki bitnji rast stanovišta u odnosu na 1991. godinu. Stanovništvo je ušlo je fazu starenja i imamo prosječnu starost od oko 38 godina. Osim toga, jedan dio stanovništva se iseljava, posebno mlađa populacija, tako da to utiče na starenje stanovništa. Takodje, zbog ekonomskog, socijalnog i medicinskog razvoja je produžen i životni vijek gradjana, tako da su sve to faktori koji utiču na starenje stanovništva.”, objasnio je on.
Prema onome što stručnjaci kažu, u Crnoj Gori je kritično na nivou opština, a Doderović smatra da je posebno problematičan sjeverni region.
Sve više se događa da građani prelaze u Podgoricu i na primorje. Država, sa druge strane, pokušava , makar deklarativno, da radi na razvoju sjevera.
,,Sve te strategije sjevernog i ukupnog ekonomskog razvoja nijesu dale očekivane rezulate i zato imamo odliv radne snage prema Podgorici i dijelu južnog regiona, jer pozitivni rezultat bilježe samo Bar i Budva. Treba donijeti ozbiljnju Strategiju regionalnog razvoja i Strategiju demografske rehabilitacije stanovništa Crne Gore. Treba voditi proaktivnu politiku koja bi dala rezultate kada je riječ o sjeveru, Nikšiću i Cetinju, posebno. Posebno je bitno da se donese ozbiljna Strategija demografske rehabilitacije, jer je recimo ,,Irska” uspjela da potpuno preokrene trendove iz negativnih ka pozitivnim. Treba koristiti takva iskustva.”, rekao je Doderović..
Demografsku depresiju, kako stručnjaci nazivaju stanje u našoj zemlji, on to objašnjava kao osobinu koja karakteriše Crnu Goru u cjelini, zbog povećanog mortaliteta.
,,U Crnoj Gori, kada se uzmu u obzir njeni demokrafski podaci, povećan je mortalitet, jedan dio stanovništva se iseljava, imamo migraciju sjevera ka Podgorici i jugu a sve to prati socijalno i psihiloško stanje nesigurnosti i neizvjesnosti. Ima sve više sociopatoloških pojava (droga, alkohol, kocka) i to sve otežava demografsko stanje.”, objasnio je on.
U Srbiji su alarmantni podaci, godišnje se gubi jedan cijeli grad, a gdje se nalazi Crna Gora, profesor objašnjava da smo lideri u ovoj pojavi.
,,Mi smo i dalje lider u regionu po tom pitanju. Crna Gora i Kosovo još bilježe pozitivne stope i mi smo najbolje prošli u toj demogragfskoj tranziciji, bolje nego Srbija i Hrvatska. Ali sve ovo o čemu sam govorio pokazuje da se i mi možemo naći u toj sistuaciji ako se ovim pitanjem ne pozabavimo ozbiljno.”, poručio je Doderović.
Popis stanovništa pokazuje da žene koje su rađale imaju u prosjeku 2,7 djece. Najviše djece u Crnoj Gori rađaju žene u opštinama Plav i Rožaje, bijela kuga kao da je na pragu. Doderović to vidi kao posljedicu nekoliko faktora.
,,U pitanju je tradicionalni faktor, istorijski i ekonomski razlozi. Gradjani Crne Gore i dalje baštine tradicionalne vrijednosti prema porodici, sistem vrijednosti je drugačiji. Sistem vrijednosti preferira porodicu i njene vrijednosti.To je jediina socijalna institucija koja je visoko vrendovana kod velikog dijela populacije. Prirodni priraštaj opada, mi kada pratimo kretanja po godinama, vidimo i da je 2016. godine bio najniži od početka ovog vijeka.”, objašnjava profesor, dodajući da država ovaj problem treba da sagleda vrlo ozbiljno i treba da se krene u jedan set mjera pomoći porodici, djeci, majkama.