Tokom 2017. godine, u Beranama je umrlo 27 građana više, nego što ih je rođeno. Na ruralnom području opštine živi svega 15,30% stanovnika, a broj građana pada i na urbanom području, prenosi Espona.
Za četiri godine, iselilo za 810 građana više od broja doseljenih. Nezaposlen svaki drugi radno aktivni stanovnik.
Rode, koje predstavljaju simbol kolijevki i rađanja, iz godine u godinu posjećuju Berane. Na žalost, ni one više, čak ni simbolički, ne pomažu gradu koji se demografski prazni i kopni. Jer, 2017. godine, po prvi put od kako se u Crnoj Gori vodi statistika, u tom gradu je evidentirano više umrlih građana, nego što ih se rodilo. Tako je i Berane, i zvanično, uvršteno u red crnogorskih opština u kojima je zabilježena bolest zvana „bijela kuga“!
Naime, prema zvaničnim podacima MONSTAT-a, u Beranama je 2017. godine rođeno 295 beba, dok broj umrlih građana iznosi 324. Samim tim, prirodni priraštaj je negativan, jer je broj onih koji su 2017. godine živjeli u gradu na Limu umanjen za 29. Ti podaci pokazuju biološki pad broja građana, ali ne i ukupan broj za koliko je manje stanovnika Berana, jer, ako se negativnom skoru između živorođenih i umrlih doda i broj iseljenih, dolazi se do zastrašujuće činjenice da je samo tokom prošle godine, što smrću, što iseljavanjem, Berane izgubilo 220 stanovnika više nego što ih se rodilo i onih koji su se, bar na papiru, doselili u tu opštinu.
Da se i ta opština prazni i da ima sve manje stanovnika, činjenica je koja je odavno poznata. Proces je prvi put evidentiran na Popisu stanovništva održanom 1991. godine, kada je prvi put evideniran manji broj stanovnika nego što je to bilo deset godina ranije. No, dolazak velikog broja raseljenih i izbjeglih lica, kao i pozitivan prirodni priraštaj, donekle su umanjivali „topljenje broja“, da bi prošle godine, kao rezultat dugogodišnjih odlazaka mladih, po prvi put, bio evidentiran i negativan prirodni priraštaj.
Da se nešto čudno dešava i da Beranama prijeti „bolest XXI vijeka“, mogao je da primijeti svako ko je analizirao podatke o broju rođenih i umrlih, odseljenih i doseljenih u posljednih desetak godina. Iz godine u godinu, tendencija je bila u silaznoj putanji i o tome smo pisali u više navrata. Da će do ovakvog stanja doći, bilo je jasno još 2014-te godine, kada je prvi put zabilježeno da je broj umrlih „preskočio“ cifru od 300 i da se više nije spuštao ispod te „psihološke granice“.
Šta su razlozi beranskog demografskog pada?
Brojni su i višedecenijski izraženi razlozi za pojavu „bijele kuge“ u Beranama. Od ratova s početka devedesetih godina prošlog vijeka, tranzicije koja je uslovila zatvaranje brojnih firmi, nemogućnosti zapošljavanja, devastiranog školstva i malih ulaganja u zdravstvene ustanove, ubrzanog razvoja centralnog i južnog regiona države na račun sve siromašnijeg sjevera, čime je dodatno pospješivano sve ubrzanije iseljavanje, do socioloških pojava sve kasnijeg stupanja u brak mladih.
Nezaposlenost je, svakako, najznačajniji faktor koji mlade Berance tjera da u najboljim godinama napuštaju mjesto rođenja i posao traže u drugim sredinama. Ako se ima u vidu da u privredi radi zanemarljiv broj zaposlenih, te da se većina onih koji su zaposleni u nalazi u vanprivrednim aktivnostima – školstvu, zdravstvu, policiji, državnoj i lokalnoj administraciji, bankarskom sektoru, potpuno je jasno da je ograničen broj radnih mjesta i da će mladi, sve više, napuštati tak grad. Slaba saobraćajna povezanost sa gradovima iz druge dvije regije kao i većim centrima država u okruženju, dodatni su razlog da napuste rodno mjesto. Mala ulaganja u dalji razvoj obrazovanja, kulture i sporta, a posebno nedostatak investicija u kapitalne infratrukturne projekta (izuzimajući izgradnju auto puta), sigurno da ne predstavljaju poziv mladima da ostanu u Beranama.
Iz pomenutih, ali i brojnih drugih razloga o kojima nije bilo riječi, država i lokalna uprava bi morali, u saradnji sa svim ostalim nadležnim institucijama, da pod hitno započnu brobu za zaustavljanje migracija. To je prvi korak. Drugi je pospješivanje i stimulisanje mladih bračnih parova (beranska lokalna uprava je planiranjem stimulacija za višečlane porodice sa ruralnog područja i kupovinom knjiga za đake osnovnih škola započela nešto da radi po tom pitanju) da ostanu u Beranama. Treći korak bi predstavljala velika ulaganja u infratrukturu i dovođenje nekoliko „ozbiljnih investitora“. I sve to bi moralo da se započne u relativno kratkom vremenskom periodu. U suprotnom, džabe će dolijetati bijele rode! Kolijevki će biti sve manje!