U skladu sa odobrenim “Idejnim projektom arheoloških i konzervatorskih istraživanja, konzervacije i prezentacije arhitektonskih ostataka ranohrišćanskog utvđenja Tumbarice kod Berana“, stručni tim Polimskog muzeja u Beranama, sproveo je sistematska arheološka istraživanja.
Radovi su sprovedeni pod rukovodstvom mr Predraga Lutovca, arheologa, sa stručnim timom, u sastavu:
Vlado Lutovac, arheolog
Milija Pantović, konzervator
Slobodan Obradović, dokumentarista
Čedomir Martinović, arheolog
Magdalena Radunović, konzervator – savjetnik
Vilma Kovačević, arheolog
Nemanja Radunović, arheolog
Goran Bubanja, istoričar
Predmetna istraživanja su sprovedena u periodu od 01.09. do 15.12. 2023. godine.
Lokalitet Tumbarice se nalazi u Opštini Berane, tačnije, na južnom obodu široke beranske kotline, u ataru sela Donja Ržanica. Čini ga stjenovito i gotovo nepristupačno uzvišenje smješteno ispod brda Zaruđa, na samom ulazu u kanjon Kaludarske rijeke. Svojim položajem dominira Donjom Ržanicom i gotovo cijelom beranskom kotlinom. O ovom utvrđenju gotovo da nema pisanih podataka a spominje ga samo J. Vešović u opisu sela u donjim Vasojevićima.
Tumbarice su stjenovito uzvišenje elipsoidnog oblika, koje se pruža pravcem jugoistok-sjeverozapad. Njegove bočne strane su okomite i nepristupačne a može mu se prići samo sa jugoistočne strane gdje se stiču i svi putevi od sela: Donje Ržanice, Rovaca i Aluga. Pored Tumbarica prolazio je i stari put ka Planini Mokra i Rugovskoj klisuri. Tu u Alugama je jako izvorište vode koje je obezbjeđivalo sve uslove da se na ovoj stijeni, prirodnom refugijumu, formira prvo naselje u ranom bronzanom dobu. Pouzdano znamo da je ovaj prostor korišćen i u III vijeku p.n.e. Krajem II i početkom III vijeka naše ere na Tumbaricama je podignuto utvrđenje koji se prostire na površini od oko jednog hektara. Pri izgradnji fortifikacija posebna pažnja je posvećena utvrđivanju lako pristupačne južne strane, gdje se nalazila kapija. Na ovoj strani uklonjene su stijene i formiran je odbrambeni rov, širok 15 a dug oko 50,00 metara. Rovu se moglo prići na krajnjoj jugoistočnoj strani, proširenim prolazom između stjenovitih hridi. Ka jugozapadu rov je zaštićen jednim stjenovitim grebenom a ka sjeveroistoku rov se okomito spušta ka kanjonu Kaludarske rijeke. Na sjeverozapadnom kraju ovog odbrambenog rova uzdiže se uzvišenje na kojem su izgrađena dva, gotovo paralelna, odbrambena bedema sa ulazima u utvrđenje. Na ovom lokalitetu, arheološka istraživanja vršena su 2008. i 2019. godine. Prva istraživanja imala su zaštitni karakter jer su, na ovom lokalitetu vršena nedozvoljena istraživanja od strane lokalnog stanovništva.