Ministarstvo ekonomije već duži vremenski period podržava projekte za unaprjeđenje energetske efikasnosti namijenjene građanima, u okviru kojih je do sada utrošeno oko milion eura, a benefite je osjetilo više od 1,3 hiljade crnogorskih domaćinstava, prenosi MINA BUSINESS.
Iz Ministarstva su kazali da su građani benefite osjetili kroz projekte Montesol i Energy Wood, koji se odnose na bekamatne kredite za ugradnju sistema za zagrijavanje tople vode i rijanje na moderne oblike biomase.
“Tu je i Solarni katuni, projekat subvencija za instalaciju fotonaponskih solarnih sistema na katunima”, rekli su agenciji Mina-business predstavnici Ministarstva.
Oni su naveli da je u prošloj godini pokrenut projekat Energetski efikasan dom, koji podrazumijeva beskamatne kredite za primjenu mjera energetske efikasnosti u domaćinstvu, a čiji nastavak je planiran i ove godine.
“Cilj programa je da se domaćinstvima u Crnoj Gori, preko beskamatnih kredita ponudi mogućnost ostvarivanja ekonomskih i energetskih ušteda korišćenjem sistema grijanja na biomasu i finansiranjem radova na unaprjeđenju energetskih karakteristika omotača objekta – ugradnja termoizolacije na fasadi stambenog objekta i energetski efikasne stolarije”, objasnili su iz Ministarstva.
Oni su saopštili da je razvoj sektora energetske efikasnosti u Crnoj Gori u velikoj mjeri uslovljen preuzetim međunarodnim obavezama po osnovu članstva u Energetskoj zajednici i po osnovu procesa pristupanja Evropskoj uniji (EU).
“Razvoj politike energetske efikasnosti na nivou EU je prilično intenzivan i izmjene ključnih direktiva za tu oblast se dešavaju svake dvije ili tri godine. Takvo stanje stvari iziskuje konstantno praćenje i intervencije u nacionalnom zakonodavstvu kako bi na pravi način odgovorili novim obavezama”, kazali su iz Ministarstva.
Zakonom o energetskoj efikasnosti iz 2010. godine je prvi put pravno uređena ta oblast u Crnoj Gori, što je značajnije unaprjeđeno zakonskim rješenjem iz 2014. godine – Zakonom o efikasnom korišćenju energije.
“Tim zakonom se uređuju odnosi u području efikasnog korišćenja energije u sektorima finalne potrošnje, obaveze za donošenje programa i planova za poboljšanje energetske efikasnosti na nacionalnom i lokalnom, kao i na nivou energetskih subjekata i potrošača, njihovo sprovođenje, javna ovlašćenja i odgovornosti za utvrđivanje i sprovođenje politike energetske efikasnosti”, rekli su iz Ministarstva.
Zakon se ne odnosi na energetsku efikasnost u postrojenjima za proizvodnju, prenos i distribuciju energije. Energetska efikasnost u tim postrojenjima uređuje se Zakonom o energetici.
Iz Ministarstva su kazali da se u toku 2015. godine pristupilo pripremi i usvajanju podzakonskih akata u cilju kompletiranja osnovnog okvira za uspješno sprovođenje Zakona o efikasnom korišćenju energije.
“Do kraja prošle godine doneseno je 40 podzakonskih akata, a za naredni period, do kraja naredne, se planira donošenje još 20-ak propisa kojim se uređuju zahtjevi eko dizajna i označavanje energetske efikasnosti proizvoda koji utiču na potrošnju energije”, poručili su iz Ministarstva.
Iz tog Vladinog resora su saopštili da je u prethodnom periodu primijećeno da Zakonom o efikasnom korišćenju energije nijesu u potpunosti i na odgovarajući način uređena sva pitanja, odnosno da postoje problemi u implementaciji određenih zakonskih odredbi.
“To se naročito odnosi na neadekvatnu primjena odredbi Zakona kojim se propisuju nadležnost i obaveze subjekata javnog sektora, što za posljedicu ima nizak stepen energetske efikasnosti u objektima javnog sektora i nizak nivo znanja i svijesti o važnosti unaprjeđenja energetske efikasnosti. To rezultira izostankom ušteda energije i drugih pratećih benefita, kao i smanjenja izdataka za energiju koji se plaćaju iz državnog i lokalnih budžeta”, dodali su iz Ministarstva.
Takvo stanje stvari, kao i dalji razvoj pravnog okvir na nivou EU, zahtijevalo je odgovarajuću reakciju Ministarstva, pa su prošle godine pripremljene izmjene i dopune Zakona o efikasnom korišćenju energije, čiji predlog je Vlada utvrdila krajem decembra.
Tim izmjenama i dopunama se poboljšava postojeći pravni okvir u oblasti energetske efikasnosti.
“Važno je istaći da Ministarstvo već sprovodi pripremne aktivnosti za realizaciju novih zakonskih obaveza u što kraćem roku, nakon stupanja na snagu izmjena i dopuna Zakona”, dodali su iz Ministarstva.
Ministarstvo je, prema riječima njegovih predstavnika, za ovu godinu planiralo realizaciju značajnih aktivnosti, naročito po pitanju jačanja kapaciteta za vođenje energetskog menadžmenta u javnom sektoru kroz organizaciju specijalizovanih treninga koji su započeti krajem prošle godine.
Osim rada na regulatornom okviru Ministarstvo ekonomije je odgovorno za koordinaciju projekat energetske efikasnosti kako u objektima javnog sektora, tako i za podršku sektoru domaćinstava.
Projekat Energetska efikasnost u Crnoj Gori (MEEP) ima za cilj poboljšanje energetskih karakteristika u javnim objektima.
“U okviru prve faze projekta, koja se završila u martu prošle godine, energetski je unaprjeđeno 25 javnih objekata, devet obrazovnih i 16 zdravstvenih. Sredstva za drugu fazu projekta (MEEP 2) obezbijeđena su kreditom od strane Svjetske banke (SB) u iznosu od šest miliona EUR”, dodali su iz Ministarstva.
Predmet druge faze projekta je primjena mjera energetske efikasnosti u zdravstvenim objektima i kreiranje održivog sistema finansiranja projekata energetske efikasnosti u javnom sektoru.
Održivi sistem finansiranja omogućiće da se radovi na primjeni mjera energetske efikasnosti u drugim objektima finansiraju iz ušteda koje su ostvaruju u adaptiranim objektima.
Projekat će trajati do kraja 2023. godine.
U okviru MEEP 2 u ovoj godini, potpisan je ugovor za izvođenje radova na unaprjeđenju energetskih karakteristika u domovima zdravlja Berane, Plav i Rožaje i rapisan tender za odabir izvođača radova na primjeni mjera energetske efikanosti u Opštoj bolnici Bar i Domu zdravja Ulcinj.
Kada je u pitanju Program energetske efikasnosti u javnim zgradama (EEPPB), iz Ministarstva su kazali da je on finansiran iz kredita i donacije Njemačke razvojne banke (KfW), u prvoj fazi u iznosu od 13,44 miliona EUR, a u drugoj 22,74 miliona.
“U okviru prve faze programa, koja je trajala od januara 2012. godine do decembra 2015. godine, realizovanaje primjena mjera energetske efikasnosti u 20 osnovnih i srednjih škola i jednom studentskom domu, pri čemu ukupna vrijednost uloženih sredstava iznosi 13,29 miliona EUR”, precizirali su iz Ministarstva.
Implementacija druge faze programa je počela u januaru 2015. godine, a završetak je planiran u toku naredne godine.
Drugom fazom programa biće obuhvaćena primjena mjera energetske efikasnosti u odabranim obrazovnim ustanovama, koje su u nadležnosti Ministarstva prosvjete, zatim administrativnim objektima koji su u nadležnosti Uprave za imovinu, kao i odabranim objektima u vlasništvu Ministarstva rada i socijalnog staranja.
“Do sada je u okviru druge faze programa realizovana primjena mjera energetske efikasnosti u devet obrazovnih ustanova koje se nalaze u Podgorici, Danilovgradu, Cetinju, Ulcinju i Mojkovcu. U toku je izvođenje radova u jednoj socijalnoj ustanovi”, zaključili su iz Ministarstva.