Centar za građansko obrazovanje (CGO) ukazuje da su od usvajanja Zakona o državljanstvu 2008.godine do polovine marta 2020.godine, ukupno 258 lica dobila crnogorsko državljanstvo, a da taj proces ostaje netransparentan i upitan sa stanovišta dosljednog poštovanja zakona.
“CGO je prije pet godina objavio izvještaj “Počasna državljanstva – kako se i kome dodjeljuju?” u kojem su, između ostalog, data imena 203 lica koja su do početka jula 2015. godine dobila počasna državljanstva. Nakon toga smo objavili dodatnih 14 imena, pa spisak od još 33 lica zaključno sa avgustom 2018. godine. U međuvremenu smo dobili informaciju za još dva lica u 2019. godini i šest lica u 2020. godini. Na žalost, nastavlja se praksa dodjeljivanja počasnih državljanstava od strane onih koji Zakonom o crnogorskom državljanstvu nisu prepoznati kao zakoniti predlagači. To prate rješenja sa tipskim i šturim obrazloženjima iz kojih ne možemo saznati šta je koga preporučilo za ovaj vid crnogorskog državljanstva. Podsjećamo, lica za prijem u počasno državljanstvo mogu da predlože Predsjednik Crne Gore, predsjednik Skupštine Crne Gore ili predsjednik Vlade. Uprkos tome, i dalje imamo slučajeve lica koja su predložena od strane ministarstava”, navodi se u saopštenju CGO.
Kako navode, ni do danas, iako na tome već pet godina insistiraju, na sajtu nadležnog Ministarstva unutrašnjih poslova nema spiska imena lica koja su dobila počasno crnogorsko državljanstvo niti obrazloženja odluka koje se odnose na ta državljanstva, čime se uskraćuje pravo javnosti da zna ko su ta lica i da li je zaista postojao opravdani javni interes da u privilegovanoj proceduri dobiju crnogorsko državljanstvo.
Zakon o crnogorskom državljanstvu, u članu 12, navodi da to mogu biti lica od posebnog značaja za državni, naučni, privredni, kulturni, ekonomski, sportski i drugi interes Crne Gore.
“Od ukupno 258 počasnih državljanstva, po dokumentaciji koju je CGO dobio, shodno Zakonu o slobodnom pristupu informacijama, samo u deset slučajeva postoji određeno upućenje na razloge dodjela državljanstva (osam državljanstava iz 2017. godine i dva iz 2016. godine). To ukazuje da je moguće uz malo više osjećaja za javni interes dati objašnjenja da svima bude jasno ko je zaista lice kojem se dodjeljuje počasno državljanstvo i šta time dobija država Crna Gora. CGO ponovo poziva nadležne organe da učine javno dostupnim na svom zvaničnom sajtu, spisak lica kojima su dodijeljena počasna državljanstva, da taj spisak redovno ažuriraju, da obezbijede da samo zakonom ovlašćena lica mogu biti predlagači, kao i da svim zainteresovanim građanima i u drugim subjektima pruže uvjerljiva obrazloženja zašto je neko dobio počasno crnogorsko državljanstvo. Na taj način će se ojačati i odgovornost svih u sistemu, a preveniraće se dodjele ovih državljanstava kontraverznim licima i kršenja procedura, ali i ugrožavanje ugleda države Crne Gore”, zaključuje se u saopštenju CGO.