Frančesko Asiški (ital. Francesco d’Assisi, 1182 — 3. oktobar 1226) je osnivač Franjevačkog reda. Rođen je kao Đovani Frančesko Bernardone.
Otac mu je bio trgovac iz Asizija a majka Francuskinja (odatle navodno ime Frančesko, tj. Francuz). U mladosti je vodio veseo, bonvivanski život. Za vrijeme rata s Peruđom pada u zarobljeništvo, da bi nakon oslobođenja iz zarobljeništva teško obolio. U zarobljeništvu i za vrijeme bolesti doživljavao je duboke pshiloške promjene koje nalaze svoj izraz u njegovoj novoj koncepciji religioznosti.
Nakon ozdravljenja i proživljenih psiholoških promjena napušta imućnu roditeljsku kuću i odjeven u vreću poslužuje gubavce i popravlja ruševine crkve. Sugrađani su ga ispočetka smatrali čudakom, pa i ludakom ali njegovo propovijedanje o apsolutnom evanđeoskom siromaštvu u doba oštro naglašenih klasno-ekonomskih razlika u feudalnom društvu, nalazi pristalice među narodom i siromašnim slojevima građanstva. Broj Frančeskove pokorničke braće s vremenom je sve više rastao te se pokret svetog siromaštva širi velikom brzinom i postaje prijetnja za privilegovani položaj klera. Kako bi suzbio tu opasnost papa Inoćentije III poziva Frančeska k’sebi i nakon što dobija garancije da će pokret poštovati sva svetovna prava Crkve i besprizivno se podlagati papinom autoritetu odobrava na njegovo djelovanje, odnosno potvrđuje 1209. osnivanje novog – Frančeskovskog reda (poznat još i kao mala ili siva braća), čiji službeni naziv glasi Ordo fratrum minorum. Godine 1212. Frančesko Asiški i Klara Skifi osnivaju i žensku granu reda — klarise.
Život Frančeska Asiškog i njegove prve redovničke braće okitila je legenda (Bonaventurina Legenda major i Legenda minor, Fioretti, Dicta Egidii itd.) mnogim fantastičnim detaljima (propovijed pticama, dobijanje svetih rana na brdu Alverni, putovanje na Istok među saracenske nevjernike). Od neznatne družine male braće, koja je živjela bez određenih pravila, vodeći se uglavnom samo za ličnim Frančeskovim primjerom razvio se još za Frančeskovog života jak red koji djeluje po čitavoj Evropi. Međutim, udaljavanje od prvobitnih ideala doskora dovodi u Frančeskovačkom redu do nesuglasica i Frančesko koji nema sposobnosti vođe i organizatora prepušta upravu reda drugome 1220. godine. No, red se ipak s vremenom raskolio na konventualce (koji su bili za ublažavanje pravila o siromaštvu) i opservante (koji su zadržali zahtjev za siromaštvom). U 19. vijeku od opservanata su se odvojili kapucini (zbog još strožeg zahtjeva za neposjedovanjem materijalnih dobara). Pored njih nastali su i tercijari (trećereci) tj. red čiji članovi mogu biti i žene i muškarci, mogu posjedovati imovinu, stupati u brak i uopšte živjeti svetovnim životom.
Povukavši se u intimni krug braće u domu kraj prastare crkvice Porcijunke (u kojoj je i započeo svoj životni put) on zapada sve češće u zanosno-mistična raspoloženja pa se tako npr. veseli sestrici smrti. Neobična Frančeskova ličnost i njegova vedra, optimistička pojava u sumornom mraku srednjovjekovne religioznosti bila je tumačena na najrazličitije načine, a njegova sitna asketska figura postaje motiv mnogih slikarskih i kiparskih radova. Možda i zato što je cijeli njegov život obilježen je neobičnim doživljajima. Tako je, između ostalog, natjerao svog prijatelja, brata Rufina (Leon, Rufin i Anđeo bili su njegovi najprisniji prijatelji), da go prođe ulicama Asiza samo s konopcem oko vrata, a u Bolonji se popeo na potpuno novi krov i počeo da baca crepove na zemlju.
Pjesnik u stilu provansalskih trubadura, autor pjesme Pjesma bratu Suncu (Cantico del Fratre Sole) Frančesko se obraća narodnim jezikom i u svojoj sveobuhvatnoj panteističkoj ljubavi prema čitavoj prirodi priprema put oslobođenju umjetnosti od ukočenosti srednjovjekovnih formi. Frančesko kao putujući misionar-siromah i lirik-vizionar hrišćansku mistiku obogaćuje novim motivima (stigmatizacija, evanđeoska vjera, božićne jaslice itd.). On je ujedno i nastavljač „heretičkih“ učenja Albigenza i Valdenza o apsolutnom siromaštvu, protivnik nauke, učenosti i samostanskih zidina, a ipak ironičnim obratom sudbine osnivač reda koji je kasnije vijekovima bio čvrst oslonac inkvizicije. Samo dvije godine (1228) nakon svoje smrti Frančesko Asiški proglašen je svecem. Zbog zaljubljenosti u prirodu ekolozi su ga izabrali za svog zaštitnika, a u svijetu se prepoznaje kao svetac mira.