Kardiovaskularne bolesti predstavljaju najveći uzrok smrti širom svijeta, sa zabrinjavajućom statistikom koja pokazuje da godišnje od njih umre oko 20 miliona ljudi. Prema podacima Instituta za javno zdravlje Crne Gore, kardiovaskularne bolesti su vodeći uzrok smrti i u našoj zemlji.
Ono što dodatno zabrinjava jeste činjenica da je jedna trećina tih osoba mlađa od 70 godina. Srčani i moždani udar su vodeći uzroci smrti, odgovorni za čak 85% smrtnih slučajeva povezanih s kardiovaskularnim oboljenjima.
Najveći dio smrtnih slučajeva bilježi se u zemljama s niskim i srednjim nivoom razvoja, gdje više od 75% umrlih dolazi iz ovih regija. Od 2000. godine, 29. septembar se obilježava kao Svjetski dan srca, s ciljem podizanja svijesti o važnosti prevencije i smanjenja broja prijevremenih smrti uzrokovanih bolestima srca i krvnih sudova.
Analizom posljednjih deset godina, ove bolesti su odgovorne za 33,1% do 45,3% svih registrovanih smrtnih slučajeva na godišnjem nivou. Među njima, bolesti uzrokovane povišenim krvnim pritiskom imaju najveći udio, čineći oko 40% od ukupnog broja umrlih od kardiovaskularnih oboljenja. Ishemijske bolesti srca nalaze se na drugom mjestu, sa udjelom od 25%.
Kardiovaskularne bolesti podjednako pogađaju i muškarce i žene, a među vodećim uzrocima smrti nalaze se i hronična ishemijska bolest srca, infarkt miokarda, infarkt mozga i esencijalna hipertenzija.
Rizik od razvoja kardiovaskularnih bolesti povezan je s nizom faktora. Tu spadaju visok krvni pritisak, nezdrava ishrana, visok nivo holesterola, dijabetes, gojaznost, upotreba duvana, fizička neaktivnost, prekomjerna upotreba alkohola, zagađenje vazduha, stres, kao i genetska predispozicija, pol i starost.
Međutim, dobra vijest je da se kontrolom glavnih faktora rizika može spriječiti čak 80% prijevremenih smrti uzrokovanih kardiovaskularnim bolestima. Održavanje zdrave ishrane, izbjegavanje duvanskog dima, redovna fizička aktivnost i „poznavanje svojih brojeva“ – praćenje krvnog pritiska, nivoa holesterola i šećera u krvi, predstavljaju ključne elemente u prevenciji ovih bolesti.
Svjetski dan srca služi kao podsjetnik da su bolesti srca i krvnih sudova u velikoj mjeri sprječive. Svako od nas može preduzeti korake kako bi zaštitio svoje zdravlje, a najvažniji koraci uključuju zdrav način života, redovnu fizičku aktivnost i odgovorno praćenje svog zdravstvenog stanja.