Prema informaciji o stanju u oblasti vodosnadbijevanja i upravljanja otpadnim u centralnom i sjevernom region u toku 2015. godine u sistem vodosnabdijevanja opština centralnog i sjevernog regiona, potisnuto je ukupno oko 72.825.347 m3 vode, od čega je ukupno fakturisano 27.513.753 m3 i to 5.135.142 m3 vode pravnim licima i 22.378.611 m3 vode fizičkim licima. Ukupni gubici iznosili su 62,3 %.
Kako je precizirano, prosječna vrijednost ukupnih gubitaka vode (tehnički gubitci usljed neispravnosti ili dotrajalosti mreže za distribuciju vode kao i gubtici zbog nelegalnog korišćenja vode) na nivou ovog područja iznosila je 77,6 %.
Najveći gubitci zabilježeni su u vodovodnom sistemu Berana, Rožaja i Žabljaka.
Opštine –Gubtici:
Ulcinj 75%
Bar 73%
Budva 76%
Tivat 71%
Kotor 82%
Herceg Novi 80,6%
Cetinje 83%
Andrijevica 24%
Berane 78%
Bijelo Polje 68,5%
Danilovgrad 49%
Kolašin 55%
Mojkovac 65%
Nikšić 67%
Plav 43%
Pljevlja 71%
Plužine 15%
Podgorica 55%
Rožaje 85%
Šavnik 20%
Žabljak 80%
Ukupno 69,2%
„Zvaničan podatak da se izgubi 69,2% vode koja se isporuči djeluje nevjerovatno. Ipak, stanje se iz godine u godinu ne mijenja; naši problemi sa infrastrukturnom mrežom u opštinskim kompanijama su enormni. Investicije u obnavljanje vodovodne mreže gotovo i da ne postoje; simbolične investicije su nedovoljne da se rasipanje prirodnog vodnog bogatstva zaustavi“, navodi se u studiji poslovanja Regionalnog vodovoda Crnogorsko primorje.
Kvantifikovanje gubitaka vode
U dokumentu se naglašava da „ako pretpostavimo da je prosječna cijena jednog kubika vode (hiljadu litara) ona koju RVCP fakturiše opštinskim vodovodima 0,37 eura, Crna Gora godišnje bukvalno prospe najmanje 34 miliona eura na osnovu gubitaka vode“.
„A ako primijenimo maloprodajnu cijenu vode koju opštinski vodovodi prodaju krajnjem potrošaču koja ide i do 2,55 eura i pretpostavimo da prosječan kubik vode krajnjem kupcu košta 0,81 eura (prosječno za pravna i fizička lica), matematika pokazuje još drastičnije podatke – godišnje se negdje izgubi skoro 74,6 miliona eura vode“, precizirano je u stidiji poslovanja RVCP.
Napominje se da je veoma važno naglasiti razliku između sistema rada opštinskih ViK-ova (Vodovod i kanalizacija) i RVCP.
„Naime, opštinski ViK-ovi imaju gubitke zbog naslijeđenog problema dotrajale infrastrukture u koju se nije ulagano decenijama. Poslovni model je takav da prodaju vodu velikom potrošača koji nijesu uredni u izmirivanju svojih obaveza. Karakteristika gotovo svih opštinskih ViK-ova je: visok nivo fiksnih troškova (prvenstveno troškova zaposlenih), nizak nivo investicija i značajna potraživanja od fizičkih i pravnih lica. Dodajmo tome i katastrofalne podatke o gubitcima na mreži i dolazimo do jasne slike o neodrživosti takvog modela poslovanja“, ističe se u dokumentu.
Sa druge strane, RVCP prodaje vodu “na veliko” i to malom broju potrošača (opštinskim ViKovima). Zbog toga ima niske troškove zaposlenih, kao i manji nivo potraživanja koja uredno i lako može naplatiti.
„Ipak, ogromni iznosi investicija sa jedne i nedovoljna iskorišćenost kapaciteta van sezone, opterećuju ukupnu finansijsku poziciju RVCP. Kada govorimo o gubicima RVCP, na 135 kilometara cjevovoda i isporučenih 9.097.278m3 vode u 2017. godini, gubtici iznose 396.278 m3 ili 4,16%. Ako jedan kubik košta 0,37 eura, onda gubitak vode RVCP iznosi 146.622 eura“, piše u dokumentu.
Cjenovna politika RVCP prema opštinskim ViK-ovima
Shodno navedenoj odluci o cijenama vode, voda isporučena ovim ViK-ovima fakturisana po jediničnoj cijeni od 0,52 €/m3 bez PDV-a. Za ViK-ove koji su u kontinuitetu preuzimali vodu tokom kalendarske godine, po ranije zaključenim ugovorima, cijena isporuke vode iznosila je 0.37€/m3 bez PDV-a (osim Herceg Novog koji ima tromjesečne ili polugodišnje ugovore).
Opštinski ViK plaćaju litar pijaće vode od 0,00052 eura (ili dvadeseti dio euro centa) ili 0,00037 eura (ili nešto malo od trećine centa), bez PDV-a, u zavisnosti od potpisanog ugovora.
Dodatno, prema Izvještaju o radu iz 2017. godine, RVCP može ponuditi i nižu cijenu po kubiku, ukoliko bi se kapacitet ovog sistema koristio u većoj mjeri.