U galeriji ,,Nikola i Uglješa Popović“ u Beranama, otvorena je izložba ,,Večito“, posvećena stogodišnjici rođenja velikana srpske i jugoslovenske arhitekture, Bogdana Bogdanovića. Autorka i kustoskinja izložbe je bila istaknuta istoričarka umjetnosti, mr Mare Janakova Grujić. Neposredan povod za izložbu je proglašenje Bogdanovićevog spomenika na Jasikovcu za spomenik kulture od nacionalnog značaja. Na otvaranju su govorili Violeta Folić – direktorica Polimskog muzeja, Mare Janakova Grujić – autorka izložbe, a izložbu je otvorio prof. dr Svetislav Popović, profesor Arhitektonskog fakulteta.
‘’Večeras, kao domaćin, imam priliku da vas uvedem u svečano otvaranje izložbe ,,Večito – 100 godina od rođenja Bogdana Bogdanovića“. Pored naše ustanove, organizator izložbe je i Centar za graditeljsko nasleđe ,,VAM“ iz Beograda. Izložba je posvećena cjelokupnom Bogdanovićevom stvaralačkom opusu, sa posebnim osvrtom na spomenik Slobode na Jasikovcu. Autor i kustos izložbe je istaknuta istoričarka umjetnosti, mr Mare Janakova Grujić, koja je dala i likovni identitet izložbe. Recenzent izložbe je prof. dr Aleksandar Kadijević. Izložba je rađena savremeno i u duhu Bogdanovićevog neiscrpnog simbolizma kruga, a sačinjena od je od klasične i multimedijalne postavke. Posebna postavka sa temom monografskog prikaza spomenika ,,Slobode“ na Jasikovcu prikazuje kompletan istorijat projektovanja i izgradnje ovog značajnog memorijala i uključuje i istorijsku građu, po prvi put izloženu javnosti. Velika retrospektivna izložba ,,Večito“, posvećena je stogodišnjici rođenja velikana srpske i jugoslovenske arhitekture. Nakon prošlogodišnje premijere u Beogradu, ona večeras, na posebnu čast i obostrano zadovoljstvo, nastavlja život upravo ovdje u Beranama, u galeriji ,,Nikola i Uglješa Popović“. Trajaće u periodu od 1. – 15. jula ove godine ‘’ kazala je Folić.
Kako je kazala neposredan povod za izložbu je proglašenje Bogdanovićevog spomenika na Jasikovcu za spomenik kulture od nacionalnog značaja, a godina proglašenja je i godina u kojoj je navršen jedan vijek od Bogdanovićevog rođenja, kao i pola vijeka od početka izgradnje spomenika na Jasikovcu.
‘’Prošle godine Uprava za zaštitu kulturnih dobara CG je ovom memorijalnom kompleksu dodijelila status kulturnog dobra od nacionalnog značaja, što je i pokrenulo ideju o gostovanju večerašnje izložbe, ali i dosta drugih aktivnosti vezanih za Jasikovac. Prije svega, očekujemo ubrzo raspisivanje međunarodnog konkursa za idejno rešenje uređenja ovog prostora, sa ukupnom parkovskom površinom, a onda izradu glavnog projekta, nakon čega, i na osnovu kojeg bi pristupili sprovođenju mjera kako bismo ovaj Spomenik uredili i valorizovali na način koji mu po svom značaju pripada. Među najznačajnijim spomenicima u Beogradu, Jasenovcu, Garavicama, Prilepu, Mostaru i Kruševcu, nalazi se i spomenik na Jasikovcu, koji predstavlja jedno od Bogdanovićevih kapitalnih djela i pripada poznoj, najkreativnijoj stvaralačkoj fazi ovog autora. Ujedno je i jedno od remek – djela evropske memorijalne arhitekture 20. vijeka. Berane treba da bude, a čini mi se i da jeste, vrlo ponosno što ima jedan spomenik ovakvog značaja i to nas obavezuje da ga uređujemo, održavamo i promovišemo onako kako dolikuje. Jer, ovakva zdanja čuvaju uspomenu na herojstvo, žrtvu i ljubav prema slobodi. Večerašnjom izložbom najavljujemo i zvanično početak bogatog programa predviđenog za manifestaciju ,,Beransko kulturno ljeto“, koju mi večeras otvaramo ovom izuzetno važnom izložbom. Tokom nje će naši posjetioci imati uvid u cjelokupno stvaralaštvo Bogdanovića, a posebnom virtuelnom projekcijom biće provedeni kroz Jasikovac, prikazan sa zemlje i sa neba’’ – kazala je Folić.
Ona je istakla da je značaj ove izložbe još veći iz razloga što će Polimski muzej dobiti veoma važnu dokumentaciju vezanu za ovaj spomenik, a ista će biti od posebnog značaja za dalje aktivnosti koje planiraju. Tokom priprema za gostovanje izložbe, došli su do dosta novih saznanja o spomeniku Slobode, pa tako i da crnogorska kinoteka ima video zapis sa svečanog otvaranja spomenika iz 1977., koji je i premijerno prikazan na otvaranju izložbe.
Posjetiocima se obratila i autorka izložbe istoričarka umjetnosti, mr Mare Janakova Grujić.
‘’Večeras otvaramo izložbu pod nazivom ,,VEČITO”, posvećenu jubileju stogodišnjice od rođenja arh. Bogdana Bogdanovića i pedesetogodišnjice od početka izgradnje njegovog spomenika na Jasikovcu. Neumorni graditelj memorijala, protomajstor, dugogodišnji profesor na Arhitektonskom fakultetu, pedagog i učitelj generacija potonjih jugoslovenskih neimara, dekan, gradonačelnik Beograda, urbanolog, pisac, književnik, filozof arhitekture, Bogdanović je u Ivangrad došao 1971. godine. U narednih šest godina rođen je spomenik na nekadašnjem turskom utvrđenju, brdu Jasikovcu. Fantastičan grad od stećaka sa monumentalnim katunom u središtu, zapravo je kamena arhiva polimskog kraja, koja dokumentuje istoriju još od kraja 17. vijeka. Ova knjiga sa stranicama koje je rasuo vjetar, građena od najtvrđeg evropskog kamena – jablaničkog gabra, zanatsko je djelo čuvenih kamenorezaca iz Temske kod Pirota. Njima je, stoga, na izložbi posvećena velika pažnja, a materijal iz njihovih porodičnih zaostavština prvi put je izložen. Na izložbi je prvi put izložen i dio originalne projektne dokumentacije. Večeras je pred vama pregled celokupnog Bogdanovićevog stvaralaštva, kako onog spomeničkog, tako i književnog. Zanimljivo je da opus ovog arhitekte u Crnoj Gori nije ograničen samo na jasikovačkom memorijalu, već ga čine i urbanistički radovi – poznato je da je Bogdanović bio autor generalnog urbanističkog plana Cetinja, plana naselja kod manastira Morače i plana naselja Pržna kod Tivta ‘’ , kazala je Grujić.
Dodala je da poseban korpus izložbe predstavlja onaj koji je monografski posvećen Spomeniku na Jasikovcu, a jedan njegov dio je i autorski kratkometražni film koncipiran kao virtuelna posjeta lokaliteta sa zemlje i iz vazduha.
Izvor: RTCG