Večeras, između 13. i 14. januara, širom pravoslavnog svjeta dočekuje se Nova godina po julijanskom kalendaru.
Kod nas poznata kao srpska Nova godina, ovaj praznik se slavi u Srbiji, Bosni i Hercegovini, Republici Srpskoj, Crnoj Gori, Severnoj Makedoniji, ali i među pravoslavnim zajednicama u Rusiji, Belorusiji, Ukrajini, Jermeniji, Gruziji i Moldaviji.
Ovaj datum, poznat i kao stara Nova godina ili pravoslavna Nova godina, ne zaobilazi ni neka mjesta van pravoslavnog svjeta.
Slavi se u njemačkim kantonima Švajcarske, ali i u pojedinim djelovima Škotske.
Julijanska Nova godina u narodu je poznata i kao Mali Božić, jer se poklapa sa velikim crkvenim praznicima – Obrezanjem Gospoda Isusa Hrista i krsnom slavom Svetog Vasilija Velikog.
Ovaj dan nosi bogatu tradiciju i običaje, koji se razlikuju od kraja do kraja, ali uvek imaju zajedničku simboliku – obeležavanje novog početka.
Trpeza za srpsku Novu godinu podseća na božićnu: priprema se glava božićne pečenice, najčešće od praseta ili jagnjeta, dok domaćice mese novogodišnje pogače poznate kao vasilice.
Kao i za Božić, često se mesi i česnica ili krofne u koje se stavlja novčić – simbol sreće i blagostanja u predstojećoj godini.
U nekim djelovima Srbije, poslednji ostaci badnjaka se spaljuju na ovaj dan, čime se simbolično završava božićni ciklus. Običaj nalaže i da se u kuću unese neka nova stvar, makar to bila sitnica – veruje se da će doneti sreću i napredak u domaćinstvu tokom cele godine.
Iako pravoslavna Nova godina nije zvaničan praznik, u crkvenim domovima se obeležava na poseban način.
Molitve i bogosluženja pozdravljaju dolazak nove godine, a crkva blagosilja i pristojne proslave u domovima, uz podsećanje na važnost skromnosti i duhovnosti.
Ipak, slavlje u narodu ne izostaje. U mnogim krajevima priređuju se okupljanja, uz muziku, pesmu i veselje. Veruje se da ono što nas zatekne u ponoć odražava godinu koja je pred nama – pa neka to budu sreća, ljubav i zajedništvo!
Noćas, dok svetlucaju svetla na prozorima i trpeze mame mirisima, pravoslavni svet ponosno čuva svoje običaje i tradiciju, prenoseći ih s generacije na generaciju.