AntarktikZanimljive geografske činjenice - Antarktik

1. Antаrktikа je u proseku, nаjhlаdniji i nаjsušniji kontinent nа Zemlji.

Antarktik je u suštini polarna pustinja, koja godišnje u prosjeku u obalnom području ima manje od 20 cm padavina, a još manje kako se ide prema unutrašnjosti kontinenta. To čini Antarktičku pustinju jednom od najsušnijih na svijetu. Takođe, Antarktik je jedno od najhladnijih područja na Zemlji. Najhladnija prirodna temperatura zabilježena na Zemlji, ikada, zabilježila je ruska stranica Vostok na Antarktiku 21. jula 1983. godine. Tog dana temperature su pale na -89,2 stepena celzijusova. Kao da hladnoća i suvoća nijesu dovoljni, brzina vjetra redovno prelazi 160 km/h.

2. Prekriven ledom
Oko 98 % Antarktika prekriveno je ledom, odnosno kontinent sadrži oko 90 % od cjelokupne količine leda na svijetu i oko 70 % od cjelokupne svjetske svježe vode. Ako bi se ova količina leda otopila, niovo mora bi porastao za oko 60 m. Najveći ledeni sprud je ledeni sprud Ros, koji je otprilike veličine Francuske.
3. Pod ledom Antarktika ima mnogo jezera
Nа Antаrktiku imа mnogo rekа i jezerа, аli velikа većinа njih je zаkopаnа pod ledom. Jezero Vostok je najveće od gotovo 400 poznatih subglacijalnih jezera. Smatra se da je ovo jezero šesto po veličini na svijetu. Neki naučnici vjeruju da uslovi jezera Vostok mogu da podsjećaju na stanje ledenih okeana za koje se predpostavlja da postoje na Jupiterovom mjesecu Evropi i Saturnovom mjesecu Enkelada.
4. Antarktik ima i jezero koje nikada ne može da se zaledi
Duboko jezero na Istočnom Antarktiku jedno je od mnogih prepoznatljivih geografskih obilježja kontinenta. Voda Dubokog jezera je 10 puta slanija u odnosu na okean, čak je i rival Mrtvom moru. Ovaj salinitet održava jezero tečnim, iako temperatura vode može dostići -20 stepeni celzijusovih u najdubljoj tački. Zbog ovih uslova, Duboko jezero je jedan od najmaanje produktivnijih ekosistema na planeti.
5. Nije sav kontinent prekriven snijegom i ledom
Suve doline Mek Murdo je niz područja koji nijesu pokriveni snijegom. Ime su dobili zbog niske vlažnosti vazduha i nedostatka snijega ili ledenog pokrivača, a suve su jer okolne planine blokiraju vazduh koji cirkuliše sa okeana. Ovi jedinstveni uslovi dijelom su prouzrokovani i uticajem katabaričkih vjetrova, koji se javljaju kada se hladan i gust vazduh povuče nizbrdo. Mogu dostići brzinu i do 320 km/h.
6. Bez leda Antarktik bi izgledao malo drugačije
Znamo da bi, kada bi se led sa Antarktika otopio, došlo do ogromnog porasta nivoa globalnog mora, a bez ikakvog leda, Antarktik bi bio jedna velika kopnena masa veličine Australije. Ta regija se naziva Veliki Antarktik, a osim njega ima i Mali Antarktik, džinovsko poluostrvo i arhipelag sa planinskim ostrvima. Obje ove oblasti imaju različitu geološku istoriju. Mali Antarktik se smatra dijelom Vatrenog pojasa.
7. Antarktik ima najveću prosječnu nadmorsku visinu
Antarktik je mjesto bogato planinama, sa prosječnom nadmorskom visinom od 2.500 m. Na geografskom Južnom polu, nadmorska visina je 2.835 m. Najviši vrh je na planini Vilson, sa nadmorskom visinom od 4.892 m.
8. Nisu sve planine na Antarktiku vidljive
Planine Antarktika, koje se ponekad nazivaju „duh“, odnosno planinski lanac Gamburdsev, su subglacijalne planine koje se nalaze na istočnom Antarktiku. Prostiru se na oko 1.200 km, a izdižu se na oko 2.700 m nadmorske visine – pretežno iste veličine kao i evropske Alpe. Ovaj planinski lanac se ne može vidjeti jer je smješten ispod 2.000 m leda i snijega. Nije poznato kada su nastale ove planine, iako naučnici vjeruju da bi to moglo biti negdje između 34 i 500 miliona godina.
9. Planina Erebus – najjužniji aktivni vulkan na Zemlji
Sa najvišim vrhom od 1.279 m, Erbus je drugi najviši vulkan na Antarktiku, nakon planine Sidli i najjužniji aktivni vulkan na Zemlji. Naučnici vjeruju da je vulkan postao aktivan prije 1.3 miliona godina. Danas je tu smještena Opservatorija, kojim upravlja Rudarsko-tehnološki institut iz Novog Meksika.
10. Na Antarktiku nema gradova sa stalnim stanovnicima
Antarktik je poslednja velika regija koja je otkrivena na Zemlji, a otkriven je davne 1820. godine. Čak i posle otkrića, Antarktik je ostao u velikoj mjeri neistražen, zbog svog neprijateljskog okruženja, kao i nedostatka potrebnih resursa za istraživanje.